30 اردیبهشت 1395
کتاب "طراحی سازه‌های مقاوم در برابر انفجار" با هدف پوشش موضوع طراحی ساختمان‌ها و ابنیه مقاوم در برابر تهدیدات انفجاری و همچنین به‌عنوان تفسیر محتوایی پیش‌نویس مبحث 21 (پدافند غیرعامل) مقرارت ملی ساختمان توسط انتشارات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی منتشرشد.
در پیشگفتار این کتاب آمده است:
در برنامه توسعه هر کشور موضوع دفاع از سرمایه‌های مادی و معنوی در مقابل انواع تهدیدات نظامی، طبیعی و تصادفی، از اولویت‌های راهبردی تلقی می‌شود و در این راه، رشته‌های گوناگون علوم مهندسی و انسانی از جمله مفاهیم دفاع غیرعامل می‌توانند مفید واقع شده و نقش مهم و حیاتی داشته باشند. پدافند غیرعامل، به‌کارگیری مجموعه اقداماتی است تا در صورت بروز هرگونه تهدید، آسیب‌پذیری نیروی انسانی، ابنیه و تجهیزات حساس به حداقل میزان خود برسد و در این راستا، باور هر چه بیشتر کارشناسان به این امر، می‌تواند ضریب ایمنی کشور در برابر تهاجمات احتمالی نظامی را افزایش دهد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به دلیل عدم درک و تعریف واحد از تهدیدات و تردید در اولویت آنها، حجمی از سازندگی در مناطق مورد تهدید، بدون توجه به ملاحظات پدافند غیرعامل انجام گرفت، درحالیکه با توجه به پیشرفت‌دانش فنی- مهندسی، پرداختن کارشناسانه به این مقوله از مهم‌ترین وظایف قشر محقق و دانشگاهی کشور است. بر این اساس، تدوین و تألیف مجموعه حاضر جهت پوشش موضوع طراحی ساختمان‌ها و ابنیه مقاوم در برابر تهدیدات انفجاری در دستور کار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و به‌عنوان تفسیر محتوایی پیش‌نویس مبحث 21 (پدافند غیرعامل) مدنظر قرار گرفت. لازم به ذکر است عمده مطالب و مفاهیم این کتاب در قالب پیش‌نویس مبحث 21 مقررات ملی ساختمان و تحت نظر کمیته تخصصی مربوطه مورد بحث و اظهارنظر قرار گرفته است.
این کتاب در ده فصل تهیه شده است؛ در فصل اول آشنایی با ملاحظات کلی دفاع غیرعامل تشریح شده است. معرفی پدیده انفجار و آثار کلی آن بر محیط اطراف و ساختمان‌ها، معرفی ماهیت فشار انفجار، بارهای انفجاری و نحوه محاسبه بارگذاری ناشی از موج انفجار در شرایط مختلف بر سازه‌های روزمینی و زیرزمینی، به‌همراه بارگذاری و آثار ناشی از برخورد پرتابه‌ها در فصل دوم معرفی شده‌اند. در فصل سوم نحوه ارزیابی مشخصه‌های دینامیکی مصالح متعارف مهندسی نظیر فولاد، بتن و خاک تشریح شده است. فصل چهارم نحوه مدل‌سازی، تحلیل و ارزیابی پاسخ سازه در برابر بار انفجار را در شرایط عملی، متناسب با قابلیت‌ها و محدودیت‌های هر روش بیان می‌کند. کلیات پدیده تخریب پیش‌رونده که از عوامل مهم در روند تحلیل و ارزیابی انفجاری سازه‌ها محسوب می‌گردد، در فصل پنجم معرفی می‌شود. در فصول ششم، هفتم و هشتم به‌ترتیب ملاحظات عمومی در طراحی و اجرای سازه‌های بتن‌مسلح، سازه‌های فولادی و سازه‌های بنایی‌مسلح در برابر بارهای انفجاری به تفصیل و با حل مثال‌های مختلف معرفی شده است. فصل نهم ملاحظات معماری در طراحی سازه‌ها و فضاهای مختلف در برابر آثار انفجار و پرتابه‌ها را به‌طور خلاصه بیان نموده و جزییات تحلیل و طراحی سازه‌های مدفون و زیرزمینی در قبال آثار انفجارهای سطحی یا مدفون، در فصل دهم به‌همراه مثال های مختلف معرفی و تشریح شده است.
امید است مجموعه حاضر به عنوان یک راهنمای آموزشی برای مهندسان جهت تحلیل و طراحی سازه‌های امن در برابر انفجار، متناسب با ملاحظات خاص طراحی و اجرایی کشور، راهگشا و مفید باشد.
در برنامه توسعه هر کشور موضوع دفاع از سرمایه‌های مادی و معنوی در مقابل انواع تهدیدات نظامی، طبیعی و تصادفی، از اولویت‌های راهبردی تلقی می‌شود و در این راه، رشته‌های گوناگون علوم مهندسی و انسانی از جمله مفاهیم دفاع غیرعامل می‌توانند مفید واقع شده و نقش مهم و حیاتی داشته باشند. پدافند غیرعامل، به‌کارگیری مجموعه اقداماتی است تا در صورت بروز هرگونه تهدید، آسیب‌پذیری نیروی انسانی، ابنیه و تجهیزات حساس به حداقل میزان خود برسد و در این راستا، باور هر چه بیشتر کارشناسان به این امر، می‌تواند ضریب ایمنی کشور در برابر تهاجمات احتمالی نظامی را افزایش دهد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به دلیل عدم درک و تعریف واحد از تهدیدات و تردید در اولویت آنها، حجمی از سازندگی در مناطق مورد تهدید، بدون توجه به ملاحظات پدافند غیرعامل انجام گرفت، درحالیکه با توجه به پیشرفت‌دانش فنی- مهندسی، پرداختن کارشناسانه به این مقوله از مهم‌ترین وظایف قشر محقق و دانشگاهی کشور است. بر این اساس، تدوین و تألیف مجموعه حاضر جهت پوشش موضوع طراحی ساختمان‌ها و ابنیه مقاوم در برابر تهدیدات انفجاری در دستور کار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و به‌عنوان تفسیر محتوایی پیش‌نویس مبحث 21 (پدافند غیرعامل) مدنظر قرار گرفت. لازم به ذکر است عمده مطالب و مفاهیم این کتاب در قالب پیش‌نویس مبحث 21 مقررات ملی ساختمان و تحت نظر کمیته تخصصی مربوطه مورد بحث و اظهارنظر قرار گرفته است.
این کتاب در ده فصل تهیه شده است؛ در فصل اول آشنایی با ملاحظات کلی دفاع غیرعامل تشریح شده است. معرفی پدیده انفجار و آثار کلی آن بر محیط اطراف و ساختمان‌ها، معرفی ماهیت فشار انفجار، بارهای انفجاری و نحوه محاسبه بارگذاری ناشی از موج انفجار در شرایط مختلف بر سازه‌های روزمینی و زیرزمینی، به‌همراه بارگذاری و آثار ناشی از برخورد پرتابه‌ها در فصل دوم معرفی شده‌اند. در فصل سوم نحوه ارزیابی مشخصه‌های دینامیکی مصالح متعارف مهندسی نظیر فولاد، بتن و خاک تشریح شده است. فصل چهارم نحوه مدل‌سازی، تحلیل و ارزیابی پاسخ سازه در برابر بار انفجار را در شرایط عملی، متناسب با قابلیت‌ها و محدودیت‌های هر روش بیان می‌کند. کلیات پدیده تخریب پیش‌رونده که از عوامل مهم در روند تحلیل و ارزیابی انفجاری سازه‌ها محسوب می‌گردد، در فصل پنجم معرفی می‌شود. در فصول ششم، هفتم و هشتم به‌ترتیب ملاحظات عمومی در طراحی و اجرای سازه‌های بتن‌مسلح، سازه‌های فولادی و سازه‌های بنایی‌مسلح در برابر بارهای انفجاری به تفصیل و با حل مثال‌های مختلف معرفی شده است. فصل نهم ملاحظات معماری در طراحی سازه‌ها و فضاهای مختلف در برابر آثار انفجار و پرتابه‌ها را به‌طور خلاصه بیان نموده و جزییات تحلیل و طراحی سازه‌های مدفون و زیرزمینی در قبال آثار انفجارهای سطحی یا مدفون، در فصل دهم به‌همراه مثال های مختلف معرفی و تشریح شده است.
امید است مجموعه حاضر به عنوان یک راهنمای آموزشی برای مهندسان جهت تحلیل و طراحی سازه‌های امن در برابر انفجار، متناسب با ملاحظات خاص طراحی و اجرایی کشور، راهگشا و مفید باشد.